آموزش های عمومی
بیماری خود ایمنی چیست؟
انسان مانند تمام موجودات پرسلولی از یک سیستم دفاعی منحصر به فرد جهت دفاع در مقابل عوامل بیگانه و مهاجم بهره می برد. این سیستم از سلولها و ارگانهای ویژه ای تشکیل شده است که جهت مقابله با عوامل مهاجم و آلرژن تخصص یافته اند. بعضی از سلولهای این سیستم تولید آنتی بادی می کنند که جهت حذف عوامل بیماریزا نقش کلیدی دارند. تشخیص و تمایز عوامل بیگانه از خودی از وظایف مهم سیستم ایمنی است. اختلالات خود ایمنی از جایی شروع می شود که سیستم ایمنیقادر به تمایز بیگانه از خودی نباشد. درچنین وضعیتی بدن علیه بافت های خود آنتی بادی تولید می کند. به این آنتی بادی ها اتو آنتی بادی می گویند. اتوآنتی بادیها اشتباهاً سلولهای خودی را مورد حمله قرار می دهند.
شیوع بیماریهای خود ایمنی:
در آمریکا ۲۳ میلیون مورد از انواع بیماریهای خود ایمنی شناسایی شده است. این بیماریهای خود ایمنی یکی از عوامل منجر به از کارافتادگی و مرگ هستند. بعضی از انواع بیماری نادر و بعضی بسیار شایع هستند مثل تیروئیدیت هاشیماتو.
فاکتورهای خطر:
بعضی از افراد بیشتر در معرض ابتلا به این بیماریها هستند مثل زنان جوان به طور کلی زنان نسبت به مردان بیشتر دچار بیماری خود ایمنی می شوند. این میزان در دوران باروری آنان بالاتر است. افراد دارای سابقه فامیلی بیشتر مستعد ابتلا هستند. سابقه فامیلی در بعضی انواع این اختلالات بیشتر نقش دارد از جمله لوپوس و مالتیپل اسکلروزیس (MS). بعضی نژادها و قوم ها بیشتر در معرض ابتلا هستند بطور مثال دیابت نوع I (T۱D) در میان سفید پوستان بیشتر است در حالیکه لوپوس اریتماتوز در میان سیاه پوستان و اسپانیایی ها بیشتر است. اگرچه ژنتیک در ایجاد بیماریهای خود ایمنی نقش مهمی ایفا می کند ولی فاکتورهای محیطی متعددی نیز در ایجاد این بیماریها نقش دارند. مواجهه با فاکتورهایی از قبیل مواد شیمیایی، حلالها، نور خورشید و عوامل عفونی (ویروسی و باکتریایی) و بسیاری عوامل دیگر می توانند در ایجاد بیماریهای خود ایمنی در افراد مستعد نقش داشته باشند.
نقش سلولهای T تنظیم کننده چیست؟
سلولهای تنظیم کننده T نوعی از سلولهای تخصص یافته سیستم ایمنی هستند که در ایجاد بیماریهای خود ایمنی نقش دارند. این سلولها نقش متوقف کننده پاسخ های ایمنی را بازی می کنند. به عبارت دیگر عملکرد این سلولها جلوگیری از پیشرفت غیر ضروری پاسخ های التهابی بعد از حذف عوامل التهابی است. عملکرد این سلولها در اختلالات خود ایمنی دچار اختلال می شود. عدم عملکرد صحیح این سلولها منجر به طولانی شدن روند التهاب و متعاقباً بروز صدمات جبران ناپذیری در بافت ها و ارگانهای بدن می شود.
تشخیص و درمان بیماریهای خود ایمنی:
تست های متعددی برای تشخیص اختلالات خود ایمنی وجود دارد. بعضی از تست ها اختصاصی نوع اختلال است. اقدامات درمانی به دلیلی وسعت نواحی درگیر در بدن توسط متخصصین رشته های مختلفی می تواند صورت پذیرد از جمله:
- متخصصین کلیه جهت درمان ضایعات کلیوی حاصل از بیماری لوپوس
- روماتولوژیست ها جهت درمان آرتریت و بیماریهای روماتوئیدی دیگر از قبیل اسکلرودرما و آرتریت روماتوئید
- اندوکریولوژیست ها جهت درمان اختلالات پوستی حاصل از لوپوس و سوریازیس
- متخصصین خون (هماتولوژیست) جهت درمان کم خونی حاصل از آنمی همولیتیک خود ایمنی
- متخصصین گوارش جهت تشخیص بیماری التهابی روده(IBD)
داروهای متنوعی در انواع اختلالات خود ایمنی مصرف می شود که بعضی از آنها جهت درمان علامتی درد و التهاب بکار می روند درحالیکه تعدادی از داروها اختصاصی نوع بیماری هستند. بطور مثال می توان به استفاده از انسولین تزریقی و آگونیت هورمونهای تیروئیدی جهت درمان بیماران مبتلا به دیابت خود ایمنی و تیروئیدیت خود ایمن اشاره کرد.
کرتیکواستروئیدها با کاهش شدت پاسخ ایمنی و آنتی TNF باعث تخفیف التهاب می شود و غالبا در بیماریهای اتوایمیون از قبل آرتریت روماتوئید و سوریازیس به کار می رود.
تغییر در نحوه زندگی، از قبیل مصرف مواد غذایی بهداشتی و مناسب، داشتن فعالیت های حساب شده فیزیکی، تنظیم وزن بدن و کاهش استرس از جمله توصیه هایی است که جهت بهبود وضعیت بیماران توسط پزشک معالج مطرح می گردد.
